Lezingenmiddag Chinees Keramiek

De KVVAK nodigt haar leden van harte uit voor een lezingenmiddag over Chinees keramiek met lezingen door Drs. Feng Chun Ma en Dr. Christine Ketel. Beide zullen het onderwerp belichten vanuit heel verschillende invalshoeken.

Dr. Christine Ketel spreekt over Nederlandse bestellingen van Chinees porselein gedurende de eerste helft van de 17^e eeuw. Dit onderwerp maakt deel uit van haar proefschrift ‘Dutch Demand for Porcelain. The Maritime Distribution of Chinese Ceramics and The Dutch East India Company (VOC), First Half of The 17^th Century’ (Universiteit Leiden, 2021, promotor Dr. Anne Gerritsen).

Bestellingen en leveringen vonden plaats onder steeds veranderende omstandigheden; daarom is deze periode in vier tijdsperken gedeeld. Het doel is om aan te tonen dat de levering van Chinees porselein aan grote fluctuaties onderhevig was: er zijn jaren waarin scheepsladingen aanzienlijke hoeveelheden bevatten, maar ook jaren met nauwelijks enige aanvoer.

In 1624 werd een handelspost (Kasteel Zeelandia) op Formosa opgezet maar uit archiefmateriaal blijkt dat de grootste aantallen leveranties zijn geconcentreerd in een opvallend korte periode, 1635-1645. Deze periode kenmerkt zich ook als een waarin de bestellingen meer details bevatten wat betreft vormen (bierbeeckers/ commekens met ooren / soutvaten / kandelaers / scheijnck[den & wijn kannen), (vaak vergezeld met voorbeelden) en versieringen (curieus & cunstich worden beschildert / met Chinese Personagien….)

Tijdens de laatste periode van de VOC op Formosa (1645-1662) verminderde de leveranties langzaam maar zeker. Door de toenemende oorlogen die een einde maakten van de Ming dynastie (1368-1644), was de aanvoer van porselein uit Jingdezhen steeds minder geworden. In 1662 veroverde de Chinese generaal Zheng Chengong (meer bekend als Coxinga) Kasteel Zeelandia waardoor de handel van Chinees porselein uit Formosa tot stilstand kwam.

Drs Feng-Chun Ma publiceerde in 2024 haar boek A Thousand Years of Hundred Boys in Chinese Art, 10^th-20^th century. Daarmee vierde zij tegelijkertijd dat zij 40 jaar werkzaam was in de Chinese kunst als handelaar en consultant.

In deze rijk geïllustreerde publicatie zijn een honderdtal Chinese objecten (ceramiek, brons, lak, ivoor, textiel, schilderingen en snuifflesjes) opgenomen (alle uit eigen collectie), die afbeeldingen en scènes van (spelende) jongetjes tonen. Zij weerspiegelen het belang van mannelijke nakomelingen in het traditionele China.

Dit onderwerp is een van de meest geliefde en populaire scenes in de Chinese kunst, ontwikkeld in de afgelopen duizend jaar, vanaf de Song dynastie (960- 1279).

In haar inleiding geeft Feng-Chun Ma een overzicht van de oorsprong en ontwikkeling van dit motief in de Chinese kunst, waarbij de invloeden van de drie religies in China, (Confucianisme, Boeddhisme en Daoisme) een prominente rol spelen.

Volgens de leer van Confucius is het de plicht van echtparen om te zorgen voor zo veel mogelijk mannelijk nageslacht. Alleen zoons kunnen de familielijn voortzetten en de belangrijke rituelen uitvoeren bij de voorouderverering.

Achter de ogenschijnlijk vrolijke scènes van lachende spelende jongetjes schuilt voor hen een zware taak, nl. om hard te studeren om de Keizerlijke Examens met succes af te leggen teneinde een hoge positie te verkrijgen als ‘geleerde-ambtenaar’. Hierdoor kwamen zij onder zware druk te staan.

In de lezing is een selectie gemaakt van voorwerpen uit het boek, waarbij de objecten worden belicht tegen de historische, culturele en religieuze achtergrond, met nadruk op de (veelal verborgen) symboliek. De bezigheden van de jongetjes en de spelletjes refereren vrijwel altijd naar succes in het volwassen leven, wat in detail wordt besproken. Met deze kennis zijn de vrolijke jongetjes in een geheel ander perspectief te plaatsen.